Zo had ik het nog niet bekeken, maar ze had zeker een punt. We hebben in de huidige maatschappij immers te maken met een chronisch tekort aan personeel, waarbij het onderwijs en de zorg het hardst staan te springen om nieuwe collega’s.
Er wordt mij met regelmaat de vraag gesteld wat ik merk van het gebrek aan collega’s. Dan vertel ik over openstaande diensten die meer regel dan uitzondering zijn. Vrijwel dagelijks gaat er veel tijd verloren aan het oplossen van diensten of omgooien van de planning. En ja, er wordt ook afgeschaald. Cliënten worden dan gebeld met de vraag of ze ons een avond of ochtend kunnen missen, of dat er wellicht mantelzorgers zijn die het van ons willen (èn kunnen!) overnemen voor een keer. Dat voelt niet fijn, dat is niet waarom ik voor dit vak gekozen heb. Daarnaast merk ik dat aan mij naaste collega’s die standaard overuren draaien. Er wordt niet geklaagd. Sterker nog, ze zien het als hun verantwoordelijkheid de uren van zieke collega’s over te nemen. Het zijn mensen met een ‘zorghart’ zoals dat wel eens wordt genoemd. Bovendien, cliënten kun je toch niet zomaar laten vallen! Daarbij worden de eigen fysieke klachten en chronische vermoeidheid op de lange baan geschoven. Die zijn kennelijk van ondergeschikt belang.
Waar wij in de wijkverpleging ook mee worden geconfronteerd, is de schreeuw om faciliteiten. Natuurlijk, de ouderenzorg neemt toe en daarmee de roep om langer thuis te kunnen blijven wonen. Tegelijkertijd wordt er bezuinigd op de zorg en nodigen de salarissen niet uit om te kiezen voor een beroep in de zorg. Dat staat haaks op elkaar. Wij willen en kunnen veel meer wanneer de overheid voorzieningen treft. Een jongere die twijfelt, zal om genoemde redenen niet kiezen voor de zorg, maar eerder voor een baan in het bedrijfsleven. En heel eerlijk, wie geeft hem of haar ongelijk?
Zorgzwaarte
Als wijkverpleegkundige zijn er naast het lopen van routes en het bekommeren om wel en wee van cliënten, ook andere taken waar ik mij mee bezig houd. Ik zie het als mijn taak om op de hoogte te blijven van maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. Zo houd ik me momenteel bezig met een cursus tot ergocoach, want ook in de wijk neemt de zorgzwaarte toe. Hoe houd ik het voor mijn collega’s werkbaar, zonder fysieke klachten en met plezier in de huidige zorgtaak? Ik ben scherp op het beleid ten aanzien van de wijk. Ik zoek naar antwoorden op de vraag hoe wij de doorstroom vanuit revalidatie en ziekenhuis kunnen stimuleren. Dat lukt niet altijd.
Voor cliënten die in de laatste fase van hun leven terecht zijn gekomen is het van belang dat er wordt nagedacht over wat hun wensen nog zijn. En minstens zo belangrijk: wat willen ze juist níet meer? Daarover gaan we het gesprek aan. Reanimeren is vaak al bij de intake besproken en soms zelfs al vastgelegd bij de huisarts. Maar er is meer om over na te denken. Misschien is een ziekenhuisopname niet meer gewenst, maar willen ze nog wel een antibioticum in het geval een infectie de kop op steekt. Palliatieve sedatie kan een optie zijn, maar wat is dat eigenlijk precies? En wat moet er gebeuren om een euthanasieverklaring op te stellen en rechtsgeldig te laten zijn?
Overstijgend
Het organiseren en leiden van een teamoverleg of cliëntenbespreking hoort ook tot de taken van een wijkverpleegkundige. Het hebben van overzicht op de totale caseload is daarbij van groot belang. Overstijgend zijn er bijvoorbeeld het wijkverpleegkundig overleg, soms ook thematisch en regio-breed.
Aan al deze taken kom ik veelal niet toe, omdat ik nodig ben in de routes. Collega’s lopen soms op hun achterste benen, er is geen invalpool, we lossen het met en voor elkaar op. Dat eist hier en daar zijn tol. Het is ook een kwestie van grenzen stellen en bewaken. Het houden van balans tussen wat we kunnen en wat we daadwerkelijk uitvoeren.
Eerlijk toegegeven, er zijn momenten waarop ik me afvraag waar we in de huidige maatschappij mee bezig zijn. In beroepsverenigingen is de nood in de zorg vrijwel dagelijks onderwerp van gesprek. Het komt ter sprake in documentaires op de televisie en ook het nieuws haalt met regelmaat een item uit de zorg naar voren.
Dankbaarheid
Dan denk ik vervolgens aan de cliënt die begripvol reageert wanneer we ons niet kunnen houden aan de gewenste plantijd. Aan de mantelzorger die belt naar de teamtelefoon om af te zeggen omdat er vanavond iemand is die de zorg op zich wil nemen. En o ja, het is zo glad buiten, er zijn vast anderen die de zorg meer nodig hebben dan ik, sla mij maar over. We worden zomaar getrakteerd, als dank voor alle goede zorgen. Bij de inzet van een (technologisch) hulpmiddel krijgt iemand zijn vrijheid terug omdat hij weer zelfredzaam is. Ik ervaar zoveel dankbaarheid in de taken die we hebben, het geeft voldoening aan het werk. Zeker, er liggen uitdagingen en ik heb niet de illusie dat die ooit voor honderd procent zullen verdwijnen. Maar zolang er mensen zijn met hart op de goede plek, die durven op te komen voor dat wat nodig is, is er hoop op een betere, gefaciliteerde toekomst in de zorg. Laten we daar met elkaar voor gaan!
